Era ssaków

Również prze­waż­nie niepo­zorne, w więks­zości pokryte futrem ssaki wiel­kości myszy, które mniej przej­mo­wały się zimnem, potrze­bo­wały mniej jedze­nia i które nadal mogły dobrze orien­to­wać się w ciem­ności, przeżyły to globalne apoka­li­pty­czne wydar­ze­nie. Rodziły żywe potomstwo, odży­wiały je włas­nym gruc­zołem mlecz­nym i dbały o ich wycho­wa­nie. Ale odno­siły one nie tylko korzyści ze swojego ciała, które było dosko­nale przysto­so­wane do chwi­lowo złych warun­ków środo­wis­ko­wych. Ilekroć sied­lisko staje się wolne dla nowej klasy zwier­ząt, w tym przy­padku ssaków, ewolucja powo­duje, że wyry­wają się one z niepew­nej egzys­ten­cji, rozprzestrze­niają się i stają się większe. Wcześ­niej zdar­zyło się to rybom, płazom i jaszcz­ur­kom, chociaż ich gigan­ty­czne formy wymarły. Teraz, w tej „erze podi­no­z­au­ro­wej”, przy­szła kolej na ssaki. Stały się wzorem sukcesu w wieku ssaków. I tak jest do dziś.

Długo po wiel­kiej kata­stro­fie, gdy świa­tło i powie­trze pozwo­liły na odrod­ze­nie flory, podklasy ssaków były w stanie podzielić się na wiele nowych biolo­gicz­nych rzędów (nazywa się to „promie­nio­wa­niem adapta­cy­jnym”). W ten sposób zajmują różno­rodne nisze ekolo­giczne, które uwol­niły się na lądzie, w powie­trzu (niet­operze) i wodzie (np. wielo­ryby). Pod koniec trze­cior­zędu, 2,6 mili­ona lat temu, wyewo­luo­wały wszyst­kie dzisie­jsze klasy ssaków. Niek­tóre z nich stra­ciły w trak­cie rozwoju przy­najm­niej część futra (np. wielo­ryby i ludzie).

Najb­liżs­zymi żyją­cymi krewnymi słoni są manaty wodne i góra­lek przy­po­mi­na­jący świnki morskie. Najb­liżs­zymi żyją­cymi krewnymi waleni (wielo­ryby, delfiny, morś­winy) spoży­wa­ją­cych białko zwier­zęce są zwier­zęta parzys­to­ko­py­tne (np. bydło, łosie i hipo­po­tamy), prawie wszyst­kie z nich są czystymi wege­ta­ria­nami. Oczy­wiście wiele z tych gatun­ków ssaków wymarło. Szcze­gól­nie największy z nich praw­do­po­d­ob­nie wyginął z powodu braku poży­wi­e­nia. Najbard­ziej znanym jest z pewnością mamut (wyso­kość w kłębie do 4,2 m, powstały ok. 5,7 mln lat temu w Afryce, wymarły ok. 4000 lat temu). Ale Deino­the­rium (ilus­tracja) jest również jednym z podob­nych do słonia przedsta­wi­cieli ssaków z zakrzy­wionymi do dołu kłami (wyso­kość w kłębie powyżej 4 m, powstał około 22 mln lat temu w Eurazji i Afryce, wymarł około mili­ona lat temu). Innym przy­kła­dem wymarłych gigan­ty­cz­nych ssaków jest Mega­the­rium (leni­wiec olbrzymi, długi na sześć metrów, wyewo­luo­wany w Ameryce Połud­nio­wej 5,33 mili­ona lat temu i wymarły około 11 000 lat temu).

Płet­wale błękitne wciąż jeszcze żyją (33 metry długo­ści i 200 ton wagi, największe zwierzę na ziemi) i jeśli ludzie będą w stanie powstrzy­mać zmiany klima­ty­czne, era ssaków z pewnością będzie trwała kilka mili­onów lat. Dzięki swojej inte­li­gen­cji czło­wiek ma moc wyrząd­za­nia zła, ale także możli­wość dobra. Ziemia i samo życie nie dba o to, czy zacho­wu­jemy się rozsąd­nie. Jednak byli­by­śmy najwięks­zymi bene­fic­jen­tami, gdyby­śmy utrzy­my­wali klimat na świe­cie na pozio­mie umoż­li­wia­ją­cym prze­trwa­nie ssakom. [BK]